Article
Werken aan de Brusselse verkeersveiligheid is een boulevard van gebroken beloftes
Gideon Boie
19/01/2020, VRTNWS
Pieter Fannes
Goede bedoelingen moet je afmeten aan de vorm waarin het gepresenteerd wordt. Dat is wat de lancering van de Staten Generaal over Verkeersveiligheid in Brussel ons leert. Met een zwaarwichtige titel wordt de update van het gewestelijk actieplan verkeersveiligheid vakkundig begraven in een bureaucratisch onderonsje. Nog even een handtekening van de minister onder een voorgekauwd actieplan en we kunnen naar de receptie. Zo ging het tien jaar geleden, zo gaat het vandaag – of toch niet?
Niet langer onder de radar
Dat verkeersveiligheid in Brussel niet langer onder de radar passeert, stelt een politiek probleem. Is het u al opgevallen dat elke actie van burgerbeweging 1030/0 kan rekenen op steun van politici van alle kleur en gemeenschap? Het toont hun engagement als politicus én buurtbewoner, daar valt niets op aan te merken. Problematisch is wel de politieke omarming van de eisen die actiegroepen op tafel leggen. Instemmen is de gemakkelijkste manier om de angel uit de discussie te trekken. Het wekt de suggestie van welwillendheid, niet zonder resultaten vooruit te schuiven.
Zo installeerde Schaarbeek al snel een algemene Zone 30, op aandringen van burgerbeweging 1030/0, na het dodelijk ongeval van journaliste Stephanie Verbraekel. De draconische maatregel is moedig, maar bleek een gemakkelijkheidsoplossing. Verantwoordelijkheid ligt nu bij de handhaving. Stel geen vragen over aangepaste verkeersinfrastructuur. Lopende dossiers openbare werken blijven trouw aan de heraanleg à l’identique, zoals Demolderlaan.
In dezelfde orde beloofde de bevoegde minister om twee vakken op de Lambermontlaan te schrappen en één ervan om te vormen tot fietsstraat, opnieuw als antwoord op een actie van 1030/0. De plannen van Brussel Mobiliteit lagen klaar op tafel. Een jaar later is er niets veranderd. Het gemeentebestuur spartelde wat tegen, ter vrijwaring van de toegang tot de Gemeentelijke Serres, enig adres langs het park. Uitstel bleek ook nodig voor de passage van de Tour de France, het was een zonovergoten dag in juli, waarvoor één rijrichting nieuw asfalt kreeg.
Op de kruising van de Waelhemstraat en de Helmetsesteenweg werd een jong meisje brutaal van de weg gereden. 1030/0 organiseert een lie-in. Het gemeentebestuur belooft een aanpassing van de voorrangsregel. Plannetjes voor een alternatieve inrichting worden terug uit de kast gehaald. Infrastructurele aanpassingen blijken moeilijk, omdat het kruispunt nauwelijks een jaar of wat voordien aangelegd werd. Uiteindelijk krijgt het zebrapad een extra rood streepje.
Ik kan nog wel even doorgaan. De Van Vollenhovenlaan werd verkeersvrij, na een discussie over wildparkeren opgeworpen vanuit 1030/0. De straat loopt dwars door het Josaphatpark. De zomer is nog niet voorbij als de maatregel teruggeschroefd wordt. Ook de schoolstraten in de Groenstraat en de Vandenbusschestraat, een antwoord op de acties van Filter Café Filtré, worden na enkele maanden in stilte afgevoerd.
Gebroken beloftes
De wereld is groter dan Schaarbeek, ongetwijfeld, maar dat is net het probleem. De zwanenzang in Schaarbeek voorspelt weinig goeds voor het gewestelijke mobiliteitsplan Goodmove. De belofte van verkeersluwe buurten heeft geen schijn van kans zonder de medewerking van lokale besturen. Het is weinig waarschijnlijk dat een gemeente die er vandaag niet in slaagt om één bijkomende schoolstraat te realiseren, tussen 8 en 9u, morgen het doorgaand verkeer in woonwijken zal knippen. Het getreuzel rond het lokaal circulatieplan is een teken aan de wand.
Ondertussen gaat alles zijn oude gangetje. De Staten Generaal van de Verkeersveiligheid in Brussel werd aangekondigd als een nieuwe aflevering in een gezapig ambtelijk overleg. Inzet van de Staten Generaal is de update van het gewestelijk actieplan, waar in de praktijk nimmer of nooit naar verwezen werd en op straat in ieder geval niets te merken is. Actieplan verkeersveiligheid betekent in de praktijk eerder het omgekeerde: een ambitieniveau veilig onder het vriespunt, ter garantie van de inter-passiviteit.
De gebroken beloften in Schaarbeek hebben diepe wortels in de ambtelijke lethargie. Je moet het maar doen: de verwachting wekken van een Staten Generaal en vervolgens alles in werking stellen om een debat onmogelijk te maken. De affiche is bedoeld om pottenkijkers af te schrikken, het aanmeldingsformulier om de moed te verliezen en het tijdslot doet de rest. De burger komt uiteraard aan bod, maar niet eerder dan dat uitdagingen vastgetimmerd liggen in debatfiches. De burger wordt geparkeerd in consultaties en workshops rond technische vragen.
Mijn voorstel is om de idee van een Staten Generaal voor één keer serieus te nemen. Het vergt een omkering van denken: stel werktafels samen waarin bevoegde politici, ambtenaren, experts én burgers uitdagingen vast leggen en passende actiepunten bepalen. Vraag nadien verkeersingenieurs om concrete voorstellen uit te tekenen. Burgers kijken over hun rug mee of de uitgangspunten gerespecteerd worden en er concrete winst geboekt wordt. Op een feestelijk slotmoment mag de minister haar handtekening plaatsen om de resultaten te bekrachtigen en het glas te heffen.
De acties van een burgerbeweging als 1030/0 richten zich vanzelfsprekend op de inhoud (onveilige situaties hier of daar), de discussie gaat minstens ook over de bestuursvorm. Jarenlange bestuurlijke inertie rond verkeersveiligheid in Brussel zorgt voor een behoud van ellende én geeft voeding aan het sluimerend onbehagen in de politiek. Geen wonder dat de roep van burgerbewegingen aanzwelt en de acties zich vermenigvuldigen van de ene naar de andere gemeente. Vandaag is het de beurt aan de Brusselse overheid om te tonen dat ze zichzelf kan overstijgen.
Gepubliceerd op VRT NWS 16 januari 2020
Categories: Urban planning
Type: Article
