Article

Ikea komt naar… Stad Limburg

Gideon Boie

19/10/2013, Het Belang van Limburg

De ruimtelijke toekomst van Limburg

N.a.v. de Dag van de Architectuur schreef Architectuurwijzer in een denkoefening over de ruimte in Limburg een nota waarover deze krant berichtte onder de titel Ikea beter naar Genk? (HBvL 10/10). De projectnota handelt echter amper over Ikea, dat slechts kort ter sprake komt in een gedachtenexperiment waarin het verhuist van Hasselt naar Genk én terug. Beweren dat Ikea meer thuishoort in Genk doet onrecht aan een opbouwend toekomstverhaal. Daarom even een alternatieve lijst van problemen en werkpunten, die tonen dat een algemene discussie ook concreet is.

Vijf probleempunten

1. De stad is een fabriek. Eeuwenlang heeft de fabriek de structuur, het ritme en het leven in de stad bepaald. De fabriek was ook een plaats van conflict. De dominantie van de fabriek verdwijnt vandaag echter snel. De vraag is wat er in de plaats komt. Kunnen we Stad Limburg zien als de productieve eenheid? Als een plaats waar welvaart, gemeenschap en conflict geproduceerd worden?

2. Een nieuwe kaart. Van Limburg wordt al eens gezegd dat het verbinding mist met de buitenwereld, terwijl elke Limburger zich thuis voelt in steden als Maastricht, Eindhoven en Luik. Ook wordt gezegd dat Limburg interne samenhang mist, terwijl de diverse streken niettemin de rijkdom van Limburg vormen. Kunnen we een nieuwe kaart tekenen van Stad Limburg die recht doet aan haar complexe mentale geografie?

3. Twee uiteenlopende sporen. Het SALK zet in op een twintigtal ontwikkelingsprojecten die op korte termijn jobs creëren. Daarnaast stelt het SALK zijn hoop op een lange-termijncultuuromslag. Maar de zogenaamde korte-termijnprojecten hebben hoe dan ook een lange-termijnimpact. Kunnen we een economische relance uitdenken waarin de twee sporen weer samenkomen?

4. Ruimtelijke ontvoogding. Gewestplannen met mooie kleurtjes hebben we niet meer nodig – heel zeker. Maar plannen volgeschreven met generieke krachttermen en voorgekauwde recepten beantwoorden evenmin aan de behoefte van lokale actoren. Kunnen we een Stad Limburg uitdenken waarin iedereen volwassen genoeg is om een eigen bijdrage te leveren?

5. Elk succes schept een probleem. Reconversieprojecten gebeuren vaak op basis van unieke programma’s en dito ontwerpen. C-Mine is een ongekend succes. Maar in Stad Limburg staat massaal veel mijnerfgoed te wachten op een nieuwe invulling. Kunnen we innovatieve ontwerpoplossingen formuleren die herhaalbaar zijn in meerdere situaties?

Drie werkpunten

1. Provincie Limburg moet een bovenlokale ruimteregisseur aanstellen. De ruimteregisseur verzamelt alle betrokken publieke en private partijen rond urgente ontwerpuitdagingen. In samenspraak formuleren zij een samenhangende visie voor de leefomgeving.

2. De 44 steden en gemeenten moeten zich organiseren als de eerste Multipool. Transversale samenwerkingsverbanden worden uitgebouwd rond gemeenschappelijke ontwerpuitdagingen, complementaire troeven en uitwisselbaar kapitaal.

3. Architecten en ruimtelijk ontwerpers herdenken hun praktijk in functie van de economische relance in Limburg. De naam van de architect wordt ondergeschikt aan het ontwerp van een stedelijke katalysator. Met deze drie werkpunten toont Limburg dat het niet achterop hinkt, maar juist de bakens van de ruimtelijke ontwikkeling verzet binnen een ambitieus toekomstproject.